Bayramiyye Tarikatı

Tarikat ehlinin dilinde Pir ismiyle anılan ve Bayramiyye tarikatının kurucusu olan Hacı Bayram-ı Veli, Ankara'nın bir köyünde dünyaya gelmiştir. Bursa'da müderrislik yapmıştır. Gizli zikri benimsemiştir. Sarık yeşil renktedir.
Taçları altı terekli beyaz keçedendir.
Tarikat, Hacı Bayram'dan sonra üçe ayrılmıştır:
1-Akşemseddin vasıtasıyla Şemsiyye-yi Bayramiyye
2-Bursalı Dede Ömer (Emir Sıkkini) vasıtasıyla Melamiyye-yi Bayramiyye
3-Hızır Dede Halifesi Bursalı Üftade Hazretleri'nin müridlerinden Aziz Mahmud Hüdayi tarafından tesis edilen Celvetiyye tarikatıdır Şemsiye-yi Bayramiyye'nin kurucusu Akşemseddin'dir. Fatih'in şeyhü'l-islamıdır. İstanbul'un fethini sağlamış ve Eba Eyyub el-Ensari'nin kabrini keşfetmiştir. Melamiyye tarikatının kurucusu Emir Sıkkini'dir. Bu şahıs Akşemseddin'in zikir halkasından ayrılarak bu tarikatı kurmuştur. Vahdet-i Vücud meselesinde Muhyiddin ibni Arabiyye'ye teslim olmuştur. Orta Anadolu, İstanbul ve Edirne civarında yayılmıştır. Daha sonra birçok şeyhi ve müridiyle beraber idam edilmiştir. Daha çok Rumeli'de Melamiyye tekkeleri bulunmuştur. Celvetiyye Tarikatı'nın kurucusu Üsküdar doğumlu Aziz Mahmud Hüdayi'dir. Celvet, yerini yurdunu terk etmek demektir. Tasavvufta ise kulun Hakkın sıfatlarıyla muttasıf olarak halvetten çıkışına ve O'nun varlığında yok oluşuna denir. Celvet gerçek manasıyla halk arasında Hakk ile beraber olmaktır. Herkesle beraber buna rağmen yalnız. Aziz Mahmud Hüdayi dünya süsüne, malına, mansıbına bağlı kalmayan, aza kanaat eden, ömrünün sonuna kadar kendisini insanları irşada ve Hakk'a davet etmeye adayan mükemmel bir insandı. Celvetiyye, tam anlamıyla Sünni bir tarikattır. Bu tarikatta sulûk, Esma ildir. Celvetiyye tarikatında müridin vazifeleri şunlardır:
1-Mürid her gün l00 istiğfar, 700 kelime-i Tevhid, beş vakit namazdan sonra"Aleyhissalatü vesselam sallallahu aleyhi ve sellem"i tekrarlamak.
2-İki rekat işrak namazı kılmak.
3-Altı rekat Duha namazı,12 rekat teheccüd kılmak.
4-Boş vakitleri Kur'an-ı Kerim okuyarak değerlendirmek.
5-Recep-Şaban ve Ramazan ayını oruçlu geçirmek.
6-Şevval ayında 6 gün oruçlu bulunmak.
7-Muharrem, Rebiü'l-evvel ve Zilhicce aylarında onar gün oruç tutmak.
8-Haftada iki gün (pazartesi-perşembe) oruçlu olmak.
Kadiriyye Tarikatı:
İran'ın Dilan şehrinde doğan Abdu'l-kadir-i Geylani bu tarikatın kurucusudur.
"Gavsu's-sakaleyn" ismiyle de anılır. Nesebi Hz. Ali'ye dayanır. Annesi 60 yaşında iken onu dünyaya getirmiştir. Annesinin lakabı Ümmü'1 Hayr'dır. Hanbeli mezhebine mensuptu. Çöllerde riyazet yapmıştır. Bağdat'ta vefat etmiştir. Hitabeti son derece açık ve çok güzeldir. Üstadımızın şeyhidir. Zikir; gizli, kalb ve hafide yapılır. Esma-i Hüsna'yı zikretmek, lisanı zikirdir. Eşrefiyye Tarikatı'nın kurucusu Eşref i Rumi (Eşref zade)'dir. İzniklidir. Dergahı da İznik'tedir. Rufaiyye Tarikatı'nın kurucusu Ahmed er-Rufai `dir. Hz. Hüseyin'in soyundan geldiği için seyyiddir. 1160 senesinde hacca gitmiş ve Medine'de Ravza-i Mutahhara'yı ziyaret etmiştir. Efendimiz (sav)'in kabri önüne gelince "Esselamü aleyküm ya ceddi" diye selam vermiş ve Rasulullah (sav)'ın kabrinden gelen bir ses "Aleyküm selam ya veledi" diyerek onun selamına cevap vermiştir. Orada bulunan herkes bu sesi işitmiştir. Efendimiz (sav)'in kabrinden nûrâni bir el dışarı uzanmış ve bütün ziyaretçilerin gözleri önünde o, bu eli öpmüştür. Nesli; Arabistan, Irak, Suriye, Lübnan gibi ülkelerde bulunmaktadır. Tarikat günümüze kadar gelmiştir. Kitabın sonunda günümüze kadar gelen tarikatların alfabetik sırası bulunmaktadır. Devamında ise bazı tasavvufi metinler, Fuzuli'nin Su Kasidesi, Niyazi-i Mısri'nin Tevhid Manzumesi, Mevlana'nın Mesnevisi'nin açıklaması ve bibliyografya bulunmaktadır.