TİCANİYYE TARİKATI

Ticaniyye Ebü'l-Abbas Ahmed bin Muhammed et-Ticani'nin tasavvufta takip ettiği yol, tarikat. Halvetiyye yolunun kollarından olan Ticaniyye, Kuzey Afrika'da yayılmıştır. Ebü'l-Abbas Ahmed bin Muhammed'in dedelerinden Seyyid Muhammed, Berberi kabilelerinden biri olan Ticanlılardan bir kadınla evlenmişti. Bu soydan geldiği için Ebü'l-Abbas Ahmed'e Ticani, yoluna da Ticaniyye denildi. Ticaniyye yolunun kurucusu Ahmed et-Ticani 1737 (H.1150) senesinde Cezayir'in güneyinde Ayn-ı Madi denilen
Ticaniyye Ebü'l-Abbas Ahmed bin Muhammed et-Ticani'nin tasavvufta takip ettiği yol, tarikat. Halvetiyye yolunun kollarından olan Ticaniyye, Kuzey Afrika'da yayılmıştır. Ebü'l-Abbas Ahmed bin Muhammed'in dedelerinden Seyyid Muhammed, Berberi kabilelerinden biri olan Ticanlılardan bir kadınla evlenmişti. Bu soydan geldiği için Ebü'l-Abbas Ahmed'e Ticani, yoluna da Ticaniyye denildi.

Ticaniyye yolunun kurucusu Ahmed et-Ticani 1737 (H.1150) senesinde Cezayir'in güneyinde Ayn-ı Madi denilen yerde doğdu. Peygamber efendimizin soyundan olup seyyiddir. Yedi yaşında Kur'an-ı kerimi ezberledi. Yirmi yaşına varmadan dini ve edebi ilimleri öğrendi. Yirmi yaşına gelince tasavvufa yöneldi. Pekçok alim ve veliyle görüşüp onlardan faydalandı. Sahra ve Tilemsan'a gidip tefsir ve hadis dersleri verdi. Hacca gitmek üzere yola çıktı. Cezayir yakınlarında Ezvava denilen yere gelince Ebu Abdullah Muhammed bin Abdurrahman Ezheri'nin sohbetinde bulunup ondan Halvetiyye yolunu öğrendi. Yolculuğa devam edip Mısır'a ulaştığı zaman Şeyh Mahmud-ı Kürdi ile görüştü. Mekke'ye giderek hac ibadetini yerine getirdikten sonra Medine-i münevvereye gitti. Peygamber efendimizin kabrini ziyaret edip yüksek derecelere kavuştu. Mekke ve Medine'de pekçok alim ve veliyle görüşüp sohbet etti. Hac dönüşünde tekrar Mısır'a gelince bir müddet Mahmud-ı Kürdi'nin yanında kaldı. Büyük veli Mevlana İdris'i ziyaret etmek üzere Fas'a gitti. Oradan Tunus'a ve Tilemsan'a geçti. Burada kalıp insanlara İslamiyetin emir ve yasaklarını anlattı. Birçok yeri dolaştıktan sonra Sem'un köyüne yerleşti. Burada halvete girerek, insanlardan uzak durdu. Devamlı ibadet ve zikirle meşgul oldu. Pekçok manevi derecelere kavuştu. Manevi alemde görmekle şereflendiği, dedesi Resulullah efendimizin işaretiyle insanlara doğru yolu anlatmaya ve terbiyeye başladı. Pekçok kimse onun sohbetlerinde bulunarak hidayete, hak yoluna kavuştu. Daha sonra Fas'a gitti. Fas sultanının isteği üzerine oraya yerleşti. Bir dergah inşa ettirip, burada insanlara din bilgilerini ve Allahü tealanın rızasını kazanma yollarını öğretti.

Halvetiyye tarikatının usulüne göre talebe yetiştiren Ahmed et-Ticani, Afrika'da İslamiyetin yayılmasına büyük hizmet etti. Bir ara Şam'a gitmek istediyse de gidemeyip 1815 (H.1230) senesinde 80 yaşındayken Fas'ta vefat etti ve orada defnedildi.

Ahmed et-Ticani'nin vefatından sonra Ticaniyye adı verilen yolu oğulları ve halifelerinin gayretleriyle Afrika'da süratle yayıldı. Afrika'nın henüz Müslüman olmamış yerli din mensuplarının Müslümanlığı kabul etmelerinde mühim rol oynadı. Ticaniler, özellikle Fransız hakimiyetinde bulunan Afrika'nın Fransız idarecileriyle iyi geçinerek, faaliyetlerini rahatça sürdürdüler. Afrika dışında Yemen, Mısır, Sudan ve Orta Doğu ülkelerinde de mensupları bulunan Ticaniyye yoluna çeşitli bid'atler karıştırıldı.

Ticaniyye yolu mensupları üç şey yaparlar. Bunlardan birincisi, sabah akşam olmak üzere iki defa yaptıkları virddir. Bu da 100 defa “estağfirullah” demek, Peygamber efendimiz için 100 defa salevat okumak ve 100 defa “Lailahe illallah” demek suretiyle yerine getirilir. İkincisi; her gün en az bir defa yapılan vazifedir. Bunda da 30 defa istiğfar, 50 defa salevat-ı şerife, 100 defa “La ilahe illallah” ve 12 defa “Cevheretü'l-Kemal” duası okunur. Üçüncüsü ise hadradır. Zikir de denen hadra, Cuma günleri ikindi namazından sonra icra edilir. Zikir esnasında 1000 veya 1600 defa Lailahe illallah” veya yalnız “Allah, Allah” denir. Bunların sayısı 300'e kadar, inebilmektedir.