ALİ BİN FUDAYL

Evliyânın büyüklerinden, hadîs âlimi. Doğum ve vefât târihi belli değildir. Sekizinci asrın sonlarında yaşamıştır. Hayâtı hakkında fazla bir bilgi yoktur. Abbâd bin Mansûr, Abdülazîz bin Ebî Revvâd, Leys bin Ebî Süleym, Zeyd bin Bekir ve Muhammed bin Sevr es-San'anî'den ilim öğrenip rivâyette bulundu. Kendisinden ise babası dâhil birçok âlim hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundu.Ali bin Fudayl, birgün birisinin; "O gün insanlar, âlemlerin Rabbi için (O'na hesap vermek için kabirlerinden) kalkacaklar." (Mutaffifîn sûresi: 6) âyet-i kerîmesini okumakta olduğunu duydu. Bunun tesiri ile düşüp bayıldı. Yine birgün ağlıyordu. "Seni ağlatan nedir?" diye sorulunca; "Bana zulmedene, yarın Allahü teâlânın huzûruna çıkıp da, hiçbir sebep yokken niçin zulmettiği kendisine sorulunca, hiçbir cevap veremeyecek olan kimseye acıyorum da onun için ağlıyorum." buyurdu.Birgün ağlıyordu. Babası Fudayl bin Iyâd; "Yavrucuğum! Niçin ağlıyorsun?" diye sordu. "Babacığım!Eğer kıyâmet günü bir araya gelmezsek, hâlimiz nice olur? Onun için ağlıyorum." deyince, Fudayl bin Iyâd; "Yavrucuğum!Abdullah bin Mübârek buyuruyor ki: "Allahü teâlâ için dünyâdan kesilen kimsenin hâli ne güzeldir." Ali bin Fudayl bu sözleri duyunca düşüp bayıldı.Ali bin Fudayl, babasından önce vefât etti. Kur'ân-ı kerîmden bir sûreyi sonuna kadar dinlemeye tahammül edemez, düşüp bayılırdı. Birgün babasının yanına bir kârî (Kur'ân-ı kerîm okuyan) geldi. Onu Ali bin Fudayl'ın yanına gönderdi ve; "Oğluma Kur'ân-ı kerîm oku, dinlemekten çok hoşlanır. Zilzâl ve Kâria sûrelerini okuma! Çünkü kıyâmet sözünü dinlemeye tahammül edemez!" buyurdu. O kârî, Ali bin Fudayl'ın yanında yanlışlıkla Kâria sûresini okudu. Dördüncü âyet-i kerîmeye gelince, Ali bin Fudayl; "Allah!.." deyip düştü. Baktılar ki rûhunu teslim etmişti.
1) Hilyet-ül-Evliyâ; c.8, s.297
2) Tehzîb-üt-Tehzîb; c.7, s.373
3) Tabakât-ül-Evliyâ; s.270